ขนุน (Artocarpus heterophyllus) เป็นผลไม้ที่มีถิ่นกำเนิดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยเฉพาะในประเทศไทย ขนุนมีเนื้อหวานและกลิ่นหอม และมีคุณค่าทางโภชนาการสูง ไม่เพียงแต่เนื้อขนุนเท่านั้นที่มีประโยชน์ แม้กระทั่งส่วนต่างๆ ของต้นขนุนก็ยังมีสรรพคุณทางยาหลายประการ

สรรพคุณและประโยชน์ของขนุน:

1. เนื้อขนุน:

• บำรุงร่างกาย: เนื้อขนุนมีวิตามิน C สูง ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน
• บำรุงสายตา: มีวิตามิน A ที่ช่วยบำรุงสายตา
• ช่วยย่อยอาหาร: มีไฟเบอร์ที่ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น

1. เมล็ดขนุน:

• บำรุงร่างกาย: เมล็ดขนุนมีโปรตีนสูง ซึ่งเป็นแหล่งพลังงานที่ดี
• บำรุงสมอง: มีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยบำรุงสมองและเสริมสร้างความจำ

1. ใบขนุน:

• รักษาแผล: ใบขนุนสดสามารถนำมาตำและพอกแผลเพื่อช่วยรักษาแผลและลดการอักเสบ

1. รากขนุน:

• บำรุงร่างกาย: รากขนุนมีสรรพคุณบำรุงร่างกายและช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน

1. น้ำขนุน:

• ช่วยบำรุงผิวพรรณ: น้ำจากผลขนุนสามารถนำมาใช้บำรุงผิวพรรณ ช่วยให้ผิวดูอ่อนเยาว์

การใช้ขนุนในทางสมุนไพร:

1. เนื้อขนุนสด: สามารถรับประทานสดๆ หรือนำมาใช้ทำขนมและอาหารต่างๆ
2. เมล็ดขนุน: สามารถต้มสุกแล้วรับประทานเป็นของว่างหรือใส่ในอาหารต่างๆ
3. ใบขนุน: นำใบขนุนสดมาตำและพอกแผล หรือทำเป็นน้ำยาบ้วนปาก
4. รากขนุน: ใช้รากขนุนต้มเป็นยาดื่มเพื่อบำรุงร่างกาย
5. น้ำขนุน: ใช้น้ำจากผลขนุนเป็นเครื่องดื่มหรือใช้ทาผิวพรรณ

ขนุนเป็นผลไม้ที่มีประโยชน์ทั้งทางโภชนาการและทางยา ควรรับประทานในปริมาณที่เหมาะสมเพื่อประโยชน์สูงสุดต่อสุขภาพ

โสม (Ginseng) เป็นพืชสมุนไพรที่มีชื่อเสียงและเป็นที่นิยมใช้ทั่วโลก โดยเฉพาะในแพทย์แผนจีนและแพทย์แผนเกาหลี โสมมีหลากหลายชนิดที่ใช้กันมาก เช่น โสมจีน (Panax ginseng) และโสมอเมริกัน (Panax quinquefolius) โดยโสมมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลาย

สรรพคุณและประโยชน์ของโสม:

1. เสริมสร้างพลังงาน: โสมมีคุณสมบัติในการเพิ่มพลังงานและความแข็งแรง ลดความเหนื่อยล้าและเพิ่มความทนทานของร่างกาย
2. เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน: โสมช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดีขึ้น
3. ช่วยลดความเครียด: โสมมีคุณสมบัติในการลดความเครียดและความวิตกกังวล ช่วยให้สมองทำงานได้ดีขึ้น
4. บำรุงสมอง: โสมช่วยเสริมสร้างความจำและความสามารถในการเรียนรู้
5. ต้านอนุมูลอิสระ: โสมมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ และชะลอความแก่
6. บำรุงสุขภาพทางเพศ: โสมมีชื่อเสียงในการเสริมสร้างสมรรถภาพทางเพศในผู้ชาย
7. ลดระดับน้ำตาลในเลือด: มีการวิจัยพบว่าโสมสามารถช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่เป็นเบาหวาน
8. ช่วยย่อยอาหาร: โสมช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยในการย่อยอาหาร

การใช้โสมในทางสมุนไพร:

1. สารสกัดโสม: มีผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในรูปแบบของสารสกัดโสม เช่น แคปซูลและผงโสม
2. ยาต้ม: รากโสมสามารถนำมาต้มเป็นยาดื่มเพื่อบำรุงร่างกายและรักษาโรค
3. ชาสมุนไพร: รากโสมแห้งสามารถนำมาชงเป็นชาดื่มได้
4. อาหารเสริม: โสมสามารถใช้เป็นส่วนผสมในอาหารเสริมต่าง ๆ เพื่อบำรุงสุขภาพ

การใช้โสมควรอยู่ในปริมาณที่เหมาะสมและควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือแพทย์ก่อนใช้ในกรณีที่มีโรคประจำตัวหรือกำลังใช้ยาอื่น ๆ เพื่อป้องกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้สมุนไพรนี้

กระชายดำ (Kaempferia parviflora) เป็นพืชสมุนไพรที่มีการใช้กันอย่างแพร่หลายในประเทศไทยและภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยมีสรรพคุณทางยาหลากหลาย

สรรพคุณและประโยชน์ของกระชายดำ:

1. เสริมสมรรถภาพทางเพศ: กระชายดำมีชื่อเสียงในการช่วยเพิ่มสมรรถภาพทางเพศในผู้ชายและเพิ่มความต้องการทางเพศ
2. บำรุงร่างกาย: มีสารที่ช่วยบำรุงร่างกาย เพิ่มพลังงานและลดความเหนื่อยล้า
3. ต้านอนุมูลอิสระ: กระชายดำมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ และชะลอความแก่
4. เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน: กระชายดำช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดีขึ้น
5. ช่วยย่อยอาหาร: กระชายดำช่วยบรรเทาอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และช่วยในการย่อยอาหาร
6. ลดระดับน้ำตาลในเลือด: มีการวิจัยพบว่ากระชายดำสามารถช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่เป็นเบาหวาน
7. ลดการอักเสบ: กระชายดำมีคุณสมบัติในการลดการอักเสบ ซึ่งสามารถใช้ในการบรรเทาอาการของโรคที่เกี่ยวกับการอักเสบได้

การใช้กระชายดำในทางสมุนไพร:

1. สารสกัดกระชายดำ: มีผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในรูปแบบของสารสกัดกระชายดำ เช่น แคปซูลและผงกระชายดำ
2. ยาต้ม: กระชายดำสดหรือแห้งสามารถนำมาต้มเป็นยาดื่มเพื่อบำรุงร่างกายและรักษาโรค
3. ชากระชายดำ: กระชายดำแห้งสามารถนำมาชงเป็นชาดื่มได้
4. น้ำคั้นสด: กระชายดำสดสามารถนำมาคั้นเป็นน้ำดื่มเพื่อบำรุงสุขภาพ

การใช้กระชายดำควรอยู่ในปริมาณที่เหมาะสมและควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือแพทย์ก่อนใช้ในกรณีที่มีโรคประจำตัวหรือกำลังใช้ยาอื่น ๆ เพื่อป้องกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้สมุนไพรนี้

บอระเพ็ด

บอระเพ็ด (Tinospora crispa) เป็นพืชสมุนไพรที่มีการใช้ในแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนโบราณมาอย่างยาวนาน โดยมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลาย

สรรพคุณและประโยชน์ของบอระเพ็ด:

1. บำรุงร่างกาย: บอระเพ็ดมีสรรพคุณในการเสริมสร้างความแข็งแรงและบำรุงร่างกาย ช่วยเพิ่มพลังงานและลดความเหนื่อยล้า
2. ลดน้ำตาลในเลือด: มีการวิจัยพบว่าบอระเพ็ดมีส่วนช่วยในการควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ซึ่งเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่เป็นเบาหวาน
3. ต้านอนุมูลอิสระ: บอระเพ็ดมีสารต้านอนุมูลอิสระที่ช่วยป้องกันการเกิดโรคต่าง ๆ และชะลอความแก่
4. เสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน: บอระเพ็ดช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ร่างกายสามารถต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดีขึ้น
5. รักษาโรคไข้: บอระเพ็ดมีสรรพคุณในการลดไข้และบรรเทาอาการไข้
6. ลดอาการอักเสบ: มีคุณสมบัติในการลดการอักเสบและสามารถบรรเทาอาการของโรคที่เกี่ยวกับการอักเสบได้
7. ช่วยย่อยอาหาร: บอระเพ็ดมีสรรพคุณช่วยในการย่อยอาหาร ลดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และแก้อาการจุกเสียด

การใช้บอระเพ็ดในทางสมุนไพร:

1. สารสกัดบอระเพ็ด: มีผลิตภัณฑ์เสริมอาหารในรูปแบบของสารสกัดบอระเพ็ด เช่น แคปซูลและผงบอระเพ็ด
2. ยาต้ม: บอระเพ็ดสดหรือแห้งสามารถนำมาต้มเป็นยาดื่มเพื่อบำรุงร่างกายและรักษาโรค
3. ชาบอระเพ็ด: บอระเพ็ดแห้งสามารถนำมาชงเป็นชาดื่มได้
4. น้ำคั้นสด: บอระเพ็ดสดสามารถนำมาคั้นเป็นน้ำดื่มเพื่อบำรุงสุขภาพ

การใช้บอระเพ็ดควรอยู่ในปริมาณที่เหมาะสมและควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือแพทย์ก่อนใช้ในกรณีที่มีโรคประจำตัวหรือกำลังใช้ยาอื่น ๆ เพื่อป้องกันผลกระทบที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้สมุนไพรนี้

กลุ่มยาแก้ไข้ ลดความร้อน

พิกุล

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :  ไม้ต้นขนาดกลาง สูงประมาณ 8-15 ม. เรือนยอดแน่นทึบ เปลือกต้นสีน้ำตาลเทา มีรอยแตกระแหงตามแนวยาว ใบ เป็นใบเดี่ยว เกิดเรียงกันแบบสลับ ลักษณะใบมนเป็นรูปไข่ หรือรูปไข่แกมหอก มีขนาดกว้าง 2-5 ซม. ยาว 5-10 ซม. โคนใบสอบมอน ปลายใบเรียวหรือหยักเป็นติ่ง ดอกเกิดเป็นกระจุกตามง่ามใบและตามยอด มีสีขาวปนเหลือง กลีบรองดอกมี 8 กลีบ เรียงเป็น 2 วง ๆ ละ 8 แฉก ดอกบานมีกลิ่นหอม ออกดอกตลอดปี ผลรูปไข่กลมถึงรี ภายในมีเมล็ดเดียว

ส่วนที่ใช้ :  ดอก เปลือก เมล็ด แก่นที่ราก ใบ

สรรพคุณ :

• ดอกสด – เข้ายาหอม ทำเครื่องสำอาง แก้ท้องเสีย
• ดอกแห้ง –  เป็นยาบำรุงหัวใจ ปวดหัว เจ็บคอ ขับเสมหะ
• ผลสุก – รับประทานแก้ปวดศีรษะและแก้โรคในลำคอและปาก
• เปลือก – ยาอมกลั้วคอ ล้างปาก แก้เหงือกบวม รำมะนาด
• เมล็ด – ตำแล้วใส่ทวารเด็ก แก้โรคท้องผูก
• ใบ – ฆ่าพยาธิ
• แก่นที่ราก – เป็นยาบำรุงหัวใจ บำรุงโลหิต ขับลม
• กระพี้ –  แก้เกลื้อน

กลุ่มพืชหอม เป็นยาบำรุงหัวใจ

ผักกุ่ม

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดกลาง สูง 6-10 ม. ใบประกอบแบบนิ้วมือ มีใบย่อย 3 ใบ ก้านใบประกอบยาว 7-9 ซม. ใบย่อยรูปรีหรือรูปไข่ กว้าง 4-6 ซม. ยาว 7.5-11 ซม. ปลายแหลมหรือเรียวแหลม โคนแหลมหรือสอบแคบ ขอบเรียบ ใบย่อยที่อยู่ด้านข้างโคนใบเบี้ยว แผ่นใบค่อนข้างหนา เส้นแขนงใบข้างละ 4-5 เส้น ก้านใบย่อยยาว 4-5 มม. ช่อดอกแบบช่อกระจะ ออกตามง่ามใบใกล้ปลายยอด ก้านดอกยาว 3-7 ซม. กลีบเลี้ยงรูปรี กว้าง 2-3 มม. ยาว 4-5 มม. เมื่อแห้งมักเป็นสีส้ม กลีบดอกสีขาวอมเขียวแล้วค่อยๆ เปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือชมพูอ่อน รูปรี กว้าง 0.8-1.5 ซม. ยาว 1.2-1.8 ซม. โคนกลีบเป็นเส้นคล้ายก้าน ยาว 3-7 มม. เกสรเพศผู้สีม่วง มี 15-22 อัน ก้านชูอับเรณูยาวประมาณ 4 ซม. ก้านชูเกสรเพศเมียยาวประมาณ 5 ซม. รังไข่ค่อนข้างกลมหรือรี มี 1 ช่อง ผลกลม เส้นผ่านศูนย์กลาง 2-3.5 ซม. เปลือกมีจุดแต้มสีน้ำตาลอมแดง เมื่อแก่เปลือกเรียบ ก้านผลกว้าง 2-4 มม. ยาว 5-13 ซม. เมล็ดรูปคล้ายเกือกม้าหรือรูปไต กว้างประมาณ 2 มม. ยาวประมาณ 6 มม. ผิวเรียบ

สรรพคุณ :

• ใบ  –  ขับลม ฆ่าแม่พยาธิ เช่น พวกตะมอย และทาแก้เกลื้อนกลาก
• เปลือก  – ร้อน ขับลม แก้นิ่ง แก้ปวดท้อง ลงท้อง คุมธาตุ
• กระพี้ – ทำให้ขี้หูแห้งออกมา
• แก่น – แก้ริดสีดวง ผอม เหลือง
• ราก – แก้มานกษัย อันเกิดแต่กองลม
• เปลือก – ใช้ทาภายนอก แก้โรคผิวหนัง

กลุ่มยารักษาโรคผิวหนัง ผื่นคัน กลากเกลื้อน

หญ้าหวาน (Stevia) เป็นพืชสมุนไพรที่มีความหวานจากสารชีวภาพที่เรียกว่าสเตวิอะไฮด์ (stevioside) และเรบาวิด (rebaudioside) ที่ไม่มีพฤติกรรมของน้ำตาล แต่มีความหวานสูงและไม่มีพฤติกรรมของน้ำตาลหญ้าหวาน (Stevia) เป็นพืชสมุนไพรที่มีความหวานจากสารชีวภาพที่เรียกว่าสเตวิอะไฮด์ (stevioside) และเรบาวิด (rebaudioside) ที่ไม่มีพฤติกรรมของน้ำตาล แต่มีความหวานสูงและไม่มีพฤติกรรมของน้ำตาล

กระเจี๊ยบแดง (Roselle) เป็นพืชที่นิยมใช้ในอาหารและทานเป็นชาในหลายประเทศทั่วโลก เป็นสมุนไพรที่มีคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยามากมาย นับเป็นพืชที่มีการใช้ในการรักษาและใช้ในอาหารมากเช่นกันในประเทศไทยด้วย

“กัญชา” (Cannabis) เป็นพืชที่มีคุณสมบัติทางยาและมีการใช้ทางการแพทย์และทางสมุนไพรมาตั้งแต่อดีต แม้ว่าจะมีการใช้ทางยาแพงภายใต้กฎหมายในหลายประเทศ แต่กัญชามีประโยชน์ทางการแพทย์มากมายที่ได้รับการวิจัยและยอมรับในปัจจุบัน โดยเฉพาะสารสกัดจากกัญชาที่มีสารกัญชาโนยิด (cannabinoids) เช่น THC (tetrahydrocannabinol) และ CBD (cannabidiol) ซึ่งมีผลข้างเคียงและประโยชน์ต่าง ๆ

ลูกใต้ใบ (Phyllanthus niruri) เป็นพืชสมุนไพรที่มีการใช้มาอย่างยาวนานในแพทย์แผนไทยและแพทย์แผนอินเดีย (อายุรเวท) ลูกใต้ใบมีสรรพคุณทางยาหลายประการและมีชื่อเสียงในด้านการรักษาโรคต่าง ๆ